شخصیت شناسی به روش آرکتایپ
آرکتایپ چیست؟ (Archetype)
پیشوند Arch به معنای اصیل بودن، قدیمی بودن، ریشه دار بودن و مواردی مانند این به کار گرفته میشود. چنانکه Archetype به معنای باستان شناسی به کار میرود.
اگر Type یا همان تیپ را هم به عنوان الگو، مدل، قالب و مفاهیمی مانند آن در نظر بگیریم، به همان معادلی میرسیم که در زبان فارسی برای کلمه آرکتایپ به کار میرود: کهن الگو
آرکتایپ یک الگو، یک مدل، یک فرد، یک حرف، یک نمونه که به نظر میرسد الگوها و مدلها و افراد و حرفها و نمونههای دیگر، تقلید کامل آن هستند و یا لااقل شباهت زیادی را به آن دارند. در حدی که برای مثال میتوان همیشه از آنها استفاده کرد. مثلا رستم برای ما ایرانیها یک آرکتایپ است که ویژگیهای مختلف مانند «قدرت فیزیکی» را تداعی میکند.
مدل، نمونه و مقایسه:
برای شناخت هر پدیدهای، یکی از بهترین راهها ایجاد یک مدل یا نمونه کامل است تا ذهن ما با استفاده از مقایسه با آن مدل، مبحث را به خوبی بفهمد و درک کند. مثلا اگر با شبکههای کامپیوتری شاید مدل osi را بشناسید که برای درک مراحل مختلف ارسال و دریافت اطلاعات از آن استفاده میشود.
آرکتایپ را به عنوان کاملترین مثال و یا گویاترین مثال نگاه کنید. مثلا وقتی کسی میگوید دوست من یک فرشته است، احتمالاً دوستش از او نمیپرسد: تو به فرشته اعتقاد داری یا نه؟! یا مثلاً آیا تا به حال فرشته دیدهای؟!
فرشته یک آرکتایپ است که بسیاری از مردم جهان آن را میفهمند و وقتی میگویید کسی مانند فرشته است، مفهوم جمله شما را درک میکنند.
فرشته، بهترین مثال از پاکی و خوبی و مهربانی و لطافت است.
حالا برای شناخت دقیق مردانگی و زنانگی یک مدل بسیار خوب و کامل وجود دارد که در ۱۵ آرکتایپ
(۸ آرکتایپ مردانه و ۷آرکتایپ زنانه) ابعاد مختلف وجود مرد و زن را به بهترین و کاملترین شکل ممکن توصیف میکند.
شخصیتشناسیها:
شخصیتشناسیها، یکی از بهترین راههای کشف استعدادها، توانمندیها و همچنین نقاط قوت و ضعف ماست. مدلهای فراوانی برای موضوع شخصیتشناسی وجود دارد که مدل آرکتایپی که خانم شینودابولن مطرح کرد، یکی از قویترین و عمیقترین مدلهاست. البته شاید کمی سخت باشد و نسبت به سایر مدلها زمان بیشتری برای یادگیری ببرد، اما به همین اندازه کاربرد معجزهواری دارد.
این مدل در ۱۵ آرکتایپ یا کارکتر شخصیتی، ابعاد مختلف وجود انسان را به بهترین و کاملترین شکل ممکن توصیف میکند.
فواید این وبینار را از 2 جنبهکلی میتوان بررسی کرد. یکی رابطه ما با خودمان و دیگری رابطه ما با دیگران(شامل همسر، دوست، کارمندان، همکاران، مشتریان و...)
چکاپ کامل روحی-روانی: درباره مسائل جسمیمان میتوانیم نزد پزشک برویم و با دادن چند آزمایش، یک چکاپ کلی از وضعیت سلامتیمان داشته باشیم و تمام ابعاد بدنمان اعم از چربی، قند، ویتامینها و... را آنالیز کنیم. این وبینار همانند یک چکاپ کامل روحی، وضعیت نقاط قوت، ضعف، توانمندیها و تمام ابعاد پیدا و پنهان شخصیت و روح شما را برایتان آشکار و برملا میسازد.
روند رشد فردیت: در روانشناسی تحلیلی، مهمترین عامل خوشبختی هر فرد و بزرگترین وظیفه زندگی، رشد فردیتاش است. ما برای رشد فردیت خود به یک مدل کامل و بینقص نیاز داریم تا خودمان را با آن مقایسه کنیم و بسنجیم. آرکتایپها این امکان را برای ما فراهم میکنند.
خودشناسی: موضوع مهم دیگری که در مبحث موفقیت احتمالا زیاد شنیدهاید بحث خودشناسی است. این روزها کمتر کسی است که بتواند اهمیت خودشناسی را در موفقیت و حال خوب افراد انکار کند. این وبینار میتواند نقطه شروعی عالی برای روند خودشناسی شما باشد.
یعنی من بیایم خودم را با یک مدل کامل مقایسه کنم تا ببینم کجاها قوت و ضعف دارم و در این آیینه، وجوه مختلف روانم را بشناسم. و بفهمم در زندگی دقیقا دارم از کجاها ضربه میخورم و حتی ۱۰ سال آینده خود را بتوانم پیشبینی کنم! که احتمالا با چه مسائلی دستوپنجه نرم خواهم کرد و از الان شروع کنم به رشد خودم تا از بروز آن مسائل پیشگیری کنم. بتوانم استعدادهای خودم را بفهمم. بدانم من بهدرد چه نوع حرفه و شغلی میخورم؟ چه رشتهای بخوانم؟ با چه افرادی رابطه برقرار کنم؟ و…
عزت نفس و صلح با خود: عزت نفس یعنی احساس ارزشمندی به خود. یعنی من خودم را چقدر ارزشمند میدانم و دوست دارم؟ سوای تمام عوامل بیرونی و اینکه چه مدرکی دارم یا چقدر پول دارم،
عزت نفس یک حس درونی است. یکی از مسائلی که به عزت نفس ما لطمه میزند، تفاوتهای شخصیتی با والدین یا سایرین است. مثلا من اگر فردی درونگرا باشم و در خانواده و جمعی باشم که مدام ارزشهای برونگرایی تشویق میشود، من یک احساسِ نخواستنی بودن عمیق پیدا میکنم. فکر میکنم کلا «یکجوری هستم!» و مثل بقیه نیستم. این احساس به شدت به عزت نفس ما لطمه میزند. ولی وقتی با تیپهای شخصیتی متفاوت آشنا شویم و بدانیم که فلان ویژگیها، لزوما چیز بدی نبوده است و فقط ویژگی بوده، با خودمان در صلح بیشتری قرار میگیریم، توانمندیهای خود را بهتر درک میکنیم و عزت نفس بالاتری هم خواهیم داشت.
یکی دیگر از معجزات یادگیری آرکتایپها مربوط به روابط ما میشود. خیلی اوقات وقتی خصوصیات اخلاقی و رفتاری روبرویی را درک نمیکنیم، حرص میخوریم، دعوا میکنیم، فکر میکنیم او قصد درآوردن لج ما را دارد! اما وقتی با نوع تفکر و نگاه او به زندگی آشنا شویم یک قدم بزرگ به روابط ماندگار نزدیک میشویم. در گفتگوها و مذاکرات بهتر به نتیجه میرسیم. حال هم را بهتر میفهمیم، قلق دیگران دستمان میآید و خیلی خوب میتوانیم به همدیگر کمک کنیم تا هر دو حال بهتری را تجربه کنیم.
تمام افراد بالای 20 سال که میخواهند خودشان و دیگران را بهتر بشناسند. شامل شناخت نقاط قوت و ضعف، استعدادها، علاقمندیها، قلقها و…